Samenvatting Voortgangsrapportage Veiligheid eerste helft 2021

Op 28 februari 2019 heeft de raad ingestemd met de veiligheidsaanpak, de thema’s en doelstellingen van het Actieplan Veiligheid 2019-2022. In de halfjaarlijkse voortgangsrapportage verantwoordt het college wat aan de veiligheid in de stad is gedaan. Dit is de vijfde rapportage naar aanleiding van het Actieplan Veiligheid 2019-2022. Deze voortgangsrapportage laat zien hoe het veiligheidsbeleid in de periode januari tot en met juni 2021 is uitgevoerd binnen de vier thema’s van het Actieplan. Ook geeft het inzicht in de ontwikkeling van de criminaliteit en overlast over die periode in de gemeente Almere.

In deze samenvatting brengen wij een aantal ontwikkelingen die ons opvallen onder uw aandacht. In de voortgangsrapportage staan uiteraard alle ontwikkelingen op de thema’s uit het Actieplan.

Coronamaatregelen

In de eerste helft van 2021 heeft de coronapandemie onverminderd inzet gevraagd van de medewerkers die werkzaam zijn in de (crisis)organisatie. Op 15 december 2020 kondigde het kabinet een volledige lockdown af. Publieke ruimten en winkels werden vrijwel allemaal gesloten. De maatregelen van deze strenge lockdown zijn enkele malen verlengd. Vanwege de hoge besmettingsaantallen (‘derde golf’) is van 23 januari tot 28 april 2021 een avondklok ingesteld. In veel steden ontstond als gevolg hiervan onrust onder jongeren. Door goede samenwerking tussen gemeente en hulpdiensten is het in Almere relatief rustig gebleven.

Onvrede

In het afgelopen coronajaar nam in Nederland de onvrede over de coronamaatregelen toe. Ook in Almere was de spanning rond de coronamaatregelen in de eerste helft van het jaar zichtbaar. Dit uitte zich in een toename van het aantal (kleine) demonstraties en betogingen. Het toenemende maatschappelijk ongenoegen in Nederland baart ons zorgen omdat het processen van polarisatie kan versnellen. Groepen (voor- en tegenstanders van de coronamaatregelen) komen hierdoor steeds meer tegenover elkaar te staan, wat uiteindelijk tot conflicten kan leiden.

Geregistreerde criminaliteit

De ontwikkeling van de geregistreerde criminaliteit werd in het eerste halfjaar van 2021 opnieuw sterk beïnvloed door de maatregelen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Zo steeg de cybercriminaliteit verder, net als in de rest van Nederland. Dat baart ons zorgen. Door de coronamaatregelen brachten mensen meer tijd online door. Dat bood meer gelegenheid voor dit type misdrijf. Veel traditionele vormen van criminaliteit zoals woninginbraken, bedrijfsinbraken, winkeldiefstal, verkeersmisdrijven en vernielingen namen daarentegen af in het eerste halfjaar van 2021. Voor een goede duiding is het belangrijk te melden dat afgezet tegen het aantal inwoners de totale geregistreerde criminaliteit in Almere al jaren lager ligt dan gemiddeld in de grote steden.

Overlast

Waar in 2020 nog sprake was van een toename van de totale geregistreerde overlast, daalde dit in de eerste helft van 2021. Met name geluidsoverlast en overlast door jongeren lieten een daling zien ten opzichte van 2020. De omvang van jeugdoverlast én van de totale overlast in Almere bleef onder het gemiddelde van de grote steden. In het stadscentrum registreerden we een verdere daling van de overlast van drugs-en drankgebruik, zwervers en verwarde personen. Door de coronamaatregelen waren er minder mensen op straat in het stadscentrum. Mogelijk had dit een positief effect op de overlastcijfers. Ook het plan van aanpak om de overlast terug te dringen verklaart mogelijk de daling. Het is daarbij overigens moeilijk de effecten van de maatregelen in het centrum en de effecten van de coronacrisis goed van elkaar te onderscheiden.

Woonoverlast en huiselijk geweld

Aangezien mensen in de eerste helft van 2021 meer thuis waren, leidde dit ook tot meer woonoverlastcasuïstiek. Bij buurtbemiddeling Almere, uitgevoerd door de Schoor, ontstond in de eerste helft van het jaar een wachtlijst. Om deze aan te pakken hebben wij subsidie verleend aan de Schoor. De coronasteungelden van het Rijk voor de verbetering van het welzijn van jeugd en kwetsbare groepen, zijn hiervoor gebruikt.

De cijfers rondom Veilig Thuis wisselen. Duidelijk is dat huiselijk geweld een aanhoudend groot probleem is. De toename van complexiteit van de casussen is hierbij een zorgelijke ontwikkeling omdat meldingen te lang blijven liggen. Daarom zetten wij een deel van de coronasteunmiddelen in bij Veilig Thuis voor extra capaciteit en de aanstelling van een doorbraakmanager.

Ondermijning

Wat betreft de aanpak van ondermijning zijn in de eerste helft van 2021 de bedrijventerreinen De Vaart en Markerkant onderworpen aan fysieke integrale controleacties. Dit is gebeurd samen met politie, het Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC) en andere partners. In de tweede helft van het jaar volgt een derde bedrijventerrein.

De vaststelling van de Flevolandse Norm in mei 2021 is een belangrijke stap in het tegengaan van ondermijnende criminaliteit in Flevoland. Doel is om als gemeenten en provincie in Flevoland gezamenlijk en op slagvaardige wijze barrières op te werpen tegen ondermijning. Dit doen we door samen op te trekken, ook in beleid. In de hele provincie is het nu voor criminelen moeilijker voet aan de grond te krijgen. Dit voorkomt dat criminelen uitwijken naar een gemeente in de buurt als de ene gemeente de regels aanscherpt.  In de eerste week van juni was in heel Flevoland ‘De Week van het Buitengebied’. Tijdens deze actieweek is aandacht gevraagd voor (signalen van) ondermijning in het buitengebied. Wijkagenten van basisteam Almere Buiten/Hout zijn samen met handhavers van Stadstoezicht het buitengebied ingegaan en spraken met bewoners en ondernemers hoe ze signalen kunnen herkennen in hun buurt.

Jeugd

Naast een afname van woninginbraken zien wij in de eerste helft van 2021 ook een dalend aantal straatroven en overvallen. Dit stemt ons positief, maar de veelal jonge leeftijd van verdachten van straatroven en overvallen baart grote zorgen. Zeker ook omdat ze daarbij (steek)wapens gebruiken, vaak als dreiging.

Omdat het hier gaat om feiten met grote impact, doen wij er alles aan om hier goed zicht op te houden in Almere. De driehoek van Almere en de wethouder onderwijs hebben daarom ook in de eerste helft van 2021 het overleg met de schoolbesturen voortgezet. Naast de eerder ontwikkelde voorlichtingslessen voor scholieren op het gebied van preventie en weerbaarheid, werken wij met Vitree aan het ontwikkelen van een nieuwe voorlichting gericht op wapenbezit en -gebruik onder jongeren. Daarnaast was ook weer het reguliere jongerenwerk actief in het voortgezet onderwijs en MBO. De persoonsgerichte aanpak 18min zetten we nu, naast aangehouden verdachten van straatroven, ook in op aangehouden minderjarige verdachten van overvallen. De aanpak richt zich op het gehele gezin. Hierbij kijken we ook naar de onderlinge verbanden tussen jongeren. Zo willen we negatieve beïnvloeding die kan leiden tot recidive, zo klein mogelijk houden.

Onderzoek criminaliteit en veiligheid

Tot slot zijn we in de eerste helft van 2021 gestart met een breed wetenschappelijk onderzoek naar de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van criminaliteit en veiligheid in Almere in de afgelopen en vooral ook de komende jaren. Onderzoeksbureau EMMA voert dit onderzoek uit. Het kan worden gezien als opvolger van een vergelijkbaar onderzoek dat in 2009 is uitgevoerd. Net als in 2009 is de leiding van het onderzoek in handen van Hans Moors. Ook prof. dr. Cyrille Fijnaut is bij het onderzoek betrokken. Het onderzoek richt zich op de ontwikkeling van het veiligheidsbeeld in de komende tien jaar, mede met het oog op de groei van de stad, en welk beleid hierbij past. De inzichten uit dit onderzoek zullen wij onder meer gebruiken bij het vormgeven van het veiligheidsbeleid na afloop van de periode van het huidige Actieplan Veiligheid 2019-2022. De resultaten van het onderzoek zullen begin 2022 beschikbaar zijn voor de raad.

Lees het hele rapport in Notubiz (PDF, 3,3 MB)